Docenten gericht opleiden is de sleutel tot sterk onderwijs

Scholen hebben niet altijd de tijd, energie of kennis om onderzoeksgericht naar onderwijsontwikkeling te kijken. Daarom worden belangrijke keuzes soms in de waan van de dag gemaakt. Begrijpelijk, maar niet altijd wenselijk. Het onderwijs heeft behoefte aan meer samenhang. Reden voor de Onderwijsregio Noord-Holland-Noord om te onderzoeken hoe bestaande kennis op pedagogisch, didactisch en organisatorisch vlak beter kan worden benut en hoe nieuw onderzoek een vast onderdeel wordt van de ontwikkelingen in onze scholen. Vanuit zijn huidige rol als Coördinator van de opleidingsschool ROWF is Hans van der Linden gevraagd om de netwerkcoördinator onderzoek van de Onderwijsregio te worden.

Hans werkt al 43 jaar in het onderwijs en heeft zich in die tijd ontwikkeld tot een ervaren onderwijsprofessional.

Netwerkcoördinator onderzoek: van vraag naar oplossing
Als netwerkcoördinator vertaalt Hans de behoeften van scholen naar, op de praktijk gerichte, onderzoekscomponenten. ‘Ik wil ervoor zorgen dat we onderzoek doen waar scholen écht iets aan hebben. Het gaat erom dat we samenhang brengen en niet iedereen op zijn eigen eilandje blijft werken. Mijn ambitie is altijd geweest om onderwijskundig onderzoek dichter bij de praktijk te brengen.’

Drie onderzoeksprojecten staan al op de agenda:

  1. Studenten in betaalde functies
    ‘Het tekort aan leraren is zo groot dat scholen stagiairs soms als betaalde krachten inzetten. Dit kan leiden tot studievertraging en kan ten koste gaan van de kwaliteit van hun opleiding. We willen onderzoeken hoeveel studenten in deze situatie zitten, welke vakken het betreft en hoe groot hun dienstverband is. Vervolgens gaan we in gesprek met alle betrokkenen: scholen, studenten en hun begeleiders en de lerarenopleidingen. Wat zijn de knelpunten? Zijn er ook positieve effecten? Het doel is om helderheid te creëren in de processen, zodat negatieve ervaringen worden beperkt en de impact ervan wordt geminimaliseerd. Tegelijkertijd wordt onderzocht hoe positieve ervaringen kunnen worden versterkt en verder uitgebouwd. Als blijkt dat de huidige structuur voor scholen onmisbaar is maar, door bijv studievertraging, financiële uitdagingen met zich meebrengt voor student en opleiding, gaan we in gesprek met de opleidingen en het ministerie over studiebekostiging.’

  2. De leraar van de toekomst
    ‘Een ander belangrijk onderzoek richt zich op de vraag welke leraren we over bijvoorbeeld vijf tot tien jaar nodig hebben. Met de huidige situatie in het onderwijs als uitgangspunt willen we kijken of we de juiste dingen doen om in de toekomst aan de vraag te voldoen. Zowel in kwantiteit als in kwaliteit. In dit onderzoek gaan we bij de scholen in de regio vragen wat zij belangrijk vinden als ze denken over hun leraren van de toekomst, welke wetenschappelijke landelijke en internationale inzichten daarover zijn. En op termijn kijken hoe we de leraar van de toekomst op gaan leiden, bij de lerarenopleiding maar zeker ook in de praktijk.
  3. Zij-instroomtrajecten optimaliseren
    Vooral in vakken als Nederlands, wiskunde, natuurkunde en technische beroepsvakken is het lerarentekort groot. ‘We onderzoeken hoe we mensen uit andere sectoren, zoals de horeca of techniek, makkelijker de overstap naar het onderwijs kunnen laten maken. De mogelijkheden, eisen en trajecten zijn voor deze mensen vaak onduidelijk en zorgen ervoor dat ze aan de voorkant vaak al afhaken. Dat willen we voorkomen. Hoe kunnen we het traject naar een tweedegraads of eerstegraads bevoegdheid verduidelijken? Een concreet voorbeeld: iemand met 25 jaar ervaring in de horeca kan nu via een mbo-4 opleiding instromen in het zij-instroom in beroep-traject. Het ministerie heeft bepaalde toelatingseisen versoepeld, maar het blijft ingewikkeld om de opleiding via reguliere opleidingsmogelijkheden te realiseren. Wij willen samen met de lerarenopleidingen kijken welke ondersteuning en modules nodig zijn voor deze kandidaten om ze succesvol door het traject te loodsen.’

Samenhang en samenwerking
Hans benadrukt het belang van samenhang. ‘Onderzoek is een middel om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en te zorgen dat scholen van elkaar kunnen leren. Door krachten te bundelen, kunnen we beter inspelen op de uitdagingen van vandaag én morgen. Ik kijk ernaar uit om hierin een verbindende rol te spelen.’